(TVPLVNO) – Trong những ngày gần đây, nhiều độc giả và cộng đồng doanh nghiệp đã gửi thư về Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC); Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam cùng Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC); Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) theo đó yêu cầu tham vấn pháp lý liên quan đến hai trường hợp nhóm người khiêng quan tài diễu phố và đòi nợ sai cách, hàng loạt chủ nợ tự đẩy mình vào vòng lao lý, thậm chí mất mạng…
Ở trường hợp thứ nhất: Nếu bị khởi tố về tội Gây rối trật tự công cộng, nhóm đối tượng có thể đối diện với khung hình phạt cao nhất tới 7 năm tù
Cụ thể, qua theo dõi báo chí đưa tin, vào ngày 03/03/2025, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP.HCM bắt khẩn cấp 9 đối tượng về hành vi ‘Gây rối trật tự công cộng’ liên quan đến vụ việc nhóm người mặc đồ màu đen khiêng quan tài diễu phố trước chợ Bến Thành, gây bức xúc dư luận. Đặc biệt, trong số các đối tượng bị bắt khẩn cấp có Hồ Ngọc Tuấn (SN 2000); Nguyễn Văn Quyết (SN 1995) và vợ là Võ Thị Thanh Xuân.
Nhóm người mặc đồ màu đen khiêng quan tài diễu phố trước chợ Bến Thành.
Theo dõi trên không gian mạng xã hội, đoạn video dài khoảng 30 giây lan truyền trên mạng xã hội sau đó, 4 thanh niên mặc đồ đen, trùm đầu, mang khẩu trang, khiêng quan tài đi nhiều vòng trước khuôn viên chợ Bến Thành, đi bộ dưới làn đường dành cho xe máy. Video đã thu hút rất đông người xem, nhiều người bày tỏ sự bức xúc, phẫn nộ, cho rằng đây là hành vi quảng cáo phản cảm.
Như vậy, liên quan vụ nhóm người khiêng quan tài diễu hành trước chợ Bến Thành, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP.HCM đang tạm giữ 9 đối tượng để điều tra về hành vi “Gây rối trật tự công cộng” quy định tại khoản 2 Điều 318 Bộ luật Hình sự năm 2015 (Bổ sung, sửa đổi năm 2017).
Có thể thấy, vụ việc trên đã gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, cản trở giao thông. Đây là việc làm coi thường pháp luật, thể hiện nhận thức rất kém, không chỉ của đối tượng Tuấn mà cả với những người cùng tham gia.
Qua theo dõi trên nền tảng TikTok nói riêng và mạng xã hội nói chung, hiện xuất hiện rất nhiều chiêu thức quảng cáo nhảm nhí, thiếu văn hóa, bất chấp quy định pháp luật nhằm tăng tương tác, câu like với nhiều động cơ, mục đích khác nhau. Trong đó, chủ yếu là của những người bán hàng, mong muốn tạo ra những video clip độc lạ để thu hút người xem. Thay vì tư duy sáng tạo, tạo nên sự độc đáo, chứa đựng những giá trị văn hóa, nhiều người bất chấp tất cả, từ đó xuất hiện tràn lan những clip độc hại, ảnh hưởng rất lớn đến giới trẻ.
Cạnh đó, không phải với mục đích bán hàng, nhiều bạn trẻ chỉ vì muốn nổi tiếng, được chú ý nên cũng hằng ngày, hằng giờ tạo ra những clip nhảm, thiếu văn hóa. Ngoài ra, để thực hiện hành vi phạm tội, các đối tượng đã có sự bàn bạc, thống nhất, phân công nhiệm vụ giữa các nhóm đối tượng. Hành vi có sự cấu kết chặt chẽ với nhau được thực hiện nhiều lần gây ảnh hưởng trật tự công cộng tại khu vực đông người, ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội.
Theo quy định pháp luật đây có thể được coi là hành vi phạm tội có tổ chức. Bên cạnh đó, hành vi khiêng quan tài diễu phố gây phản cảm, ảnh hưởng xấu đến văn hóa, đạo đức. Thực tế, quan tài chỉ được dùng trong trường hợp có người mất, gợi sự đau buồn tang thương nhưng vì mục đích câu like, tăng sự tương tác đối với tài khoản mạng xã hội của mình.
Thực tế, nhiều người xem clip của nhóm đối tượng thấy bất bình, bày tỏ sự bức xúc, phẫn nộ, quảng cáo phản cảm, không phù hợp với văn hóa, đạo đức, đi ngược lại những giá trị, hình ảnh tốt đẹp trong cuộc sống.
Vì vậy, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM bắt tạm giam một số đối tượng có liên quan về hành vi “Gây rối trật tự công cộng” hoàn toàn có căn cứ, phù hợp với quy định pháp luật theo điểm a khoản 2 điều 318 Bộ Luật Hình sự. Cùng với đó, nếu bị khởi tố về tội danh nêu trên các đối tượng có thể đối diện với khung hình phạt cao nhất tới 7 năm tù.
Mong rằng, thông qua vụ quan tài diễu phố lần này sẽ là tiếng chuông cảnh tỉnh, để không còn ai bất chấp, hành xử một cách vô pháp để đạt được mục đích bằng mọi giá.
Ở trường hợp thứ hai: Hàng loạt chủ nợ tự đẩy mình vào vòng lao lý, thậm chí mất mạng vì… đòi nợ sai cách
Tình trạng chủ nợ cho vay mượn tiền nhưng không được trả đúng hạn đã đòi nợ sai cách, dẫn đến bị tù tội, thậm chí mất mạng diễn ra khá phổ biến, gây nhiều hệ lụy đáng tiếc…
Điển hình, CAQ Đống Đa, Thành phố Hà Nội cách nay chưa lâu đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam 4 đối tượng Trần Thị Xuân Huyền, Nguyễn Thị Kim Xuân, Nguyễn Thị Duyên và Đỗ Văn Đường để điều tra về tội “Cưỡng đoạt tài sản”. Nạn nhân là bà L.B.L, ở quận Đống Đa, Hà Nội.
Được biết trước đó, bà L vay Huyền số tiền 250 triệu đồng. Khoảng 1 tháng sau, người phụ nữ này tiếp tục vay thêm 2 tỷ 750 triệu đồng và thỏa thuận lãi 10 triệu đồng/ngày. Hai bên viết giấy đặt cọc bán nhà 3 tỷ đồng trong thời hạn 1 tháng, có chứng kiến của đối tượng Xuân và Duyên. Sau đó, bà L tiếp tục vay thêm số tiền 180 triệu đồng, nâng tổng số tiền lên hơn 3 tỷ đồng. Sau khi bà L trả được 100 triệu đồng thì không còn khả năng trả lãi nên Huyền cùng các đối tượng đến gặp người phụ nữ này để đòi tiền. Bị phủ nhận việc vay nợ nên nhóm đối tượng đã chửi bới, đe dọa bà L trả tiền.
Tương tự, vào ngày 21/01/2025, TAND TP Cần Thơ đã mở phiên tòa xét xử phúc thẩm đối với Phạm Văn Công về tội bắt người trái pháp luật do có kháng cáo của bị cáo xin được hưởng án treo.
Theo cáo trạng, Công cho L vay 70 triệu đồng, sau đó nhiều lần yêu cầu L trả nợ nhưng người này không trả và có ý lẩn tránh. Vì vậy, khoảng 10 giờ ngày 18-8-2023, Công gọi điện cho L để hỏi về số tiền nợ. L hẹn gặp Công ở một quán cà phê ở quận Ninh Kiều. Công rủ theo Trần Văn Nhuần đi đòi nợ với mình nhưng đòi không được nên đã giữ người. TAND quận Ninh Kiều đã xử phạt Công và Nhuần mỗi người 9 tháng tù về tội “Bắt người trái pháp luật”. Tại phiên phúc thẩm, tòa đã tuyên phạt bị cáo Công 9 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
Nhìn nhận các vụ việc trên dưới góc độ pháp lý, những sai lầm mà các chủ nợ thường mắc phải dẫn đến vi phạm pháp luật, tự đẩy mình vào vòng lao lý gồm: Bắt, giữ con nợ để buộc con nợ phải trả nợ vay – dấu hiệu phạm tội “Bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật” theo Điều 157 BLHS 2015; Gây sức ép chiếm đoạt một số tài sản của con nợ để cấn trừ nợ-dấu hiệu của tội “Cưỡng đoạt tài sản” theo Điều 170 BLHS 2025;
Căn cứ theo Điều 134 BLHS 2015, việc tự mình hoặc thuê người khác đánh đập, ép con nợ hoặc người thân con nợ phải trả nợ vay-dấu hiệu của tội “Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác”.
Căn cứ theo Điều 175 BLHS 2015, để có thể đòi được nợ một cách an toàn, chủ nợ cần tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật. Nếu con nợ có dấu hiệu dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản hoặc đến thời hạn trả lại tài sản đã vay, mượn mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả; hoặc đã sử dụng tài sản đã vay, mượn vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản thì có dấu hiệu của tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”.
Như vậy, chủ nợ có quyền đến trực tiếp hoặc gửi đơn tố giác tội phạm ra cơ quan công an để được giải quyết theo quy định. Trong trường hợp con nợ không có dấu hiệu bỏ trốn thì chủ nợ có thể khởi kiện dân sự tại tòa án có thẩm quyền để đòi nợ.
TS. Hồ Minh Sơn – Viện trưởng Viện IMRIC, Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm
