(TVPLVNO) – Trong quá trình hoạt động, ngoài công tác chuyên môn, Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE) phối hợp Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam luôn xác định công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần tập thực hiện, nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục phát luật, phát huy vai trò, hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật. Qua đó, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) ngày càng đi vào chiều sâu, trọng tâm, thống nhất, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Cụ thể, vào sáng ngày 01/08/2025, tại số 412, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Tân Thuận, Thành phố Hồ Chí Minh, Viện IMRIC; Viện IRLIE và TC DN&TTVN giao Trung tâm tư vấn pháp luật MinhSơn (TTTVPLMS) tổ chức buổi PBGDPL cho độc giả, các doanh nghiệp thành viên Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật (Viện IRLIE) và Câu lạc bộ Doanh nhân IMRIC – IRLIE (Viện IMRIC) bằng hình thức trực tuyến và trực tiếp…
Với đội ngũ luật gia, luật sư, các báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật là lực lượng nòng cốt đi đầu, đưa các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với mọi tầng lớp Nhân dân, nên đội ngũ này thường xuyên được rà soát, củng cố, kiện toàn và hoạt động phát huy hiệu quả. Theo đó, các luật gia, luật sư, các báo cáo viên pháp luật công tác ở nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau, có trình độ từ cử nhân trở lên, nhiều người trong số đó là thạc sỹ, tiến sỹ, chuyên gia có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực pháp luật; báo cáo viên pháp luật thường xuyên được bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng phổ biến pháp luật, kỹ năng biên soạn tài liệu, kỹ năng nói chuyện trước công chúng…nhờ đó hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật được thực hiện bài bản, khoa học, hiệu quả hơn.
Đồng thời, việc xây dựng, nhân rộng các mô hình điểm, có hiệu quả về PBGDPL được các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm nghiên cứu thực hiện, lựa chọn những cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả trong công tác PBGDPL để thực hiện nhân rộng thực hiện, tổ chức biên tập và đăng tải chương trình sách nói pháp luật trên các trang mạng xã hội, trang tin điện tử trực thuộc như: www.bestlife.net.vn; www.huongnghiepthitruong.vn; www.chinhsachphapluat.vn; www.thamvanphapluat.vn; www.tuvanphapluatvietnam.vn; www.doanhnghiepnongnghiep.vn; www.nghiencuupldautu.vn; www.phattrienspcongnghe.vn và trên hai đặc san, Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam (in), góp phần tuyên truyền đến với các cơ quan, tổ chức, cá nhân, trong đó có các Trường đặc biệt dành cho những người yếu thế;…
Đặc biệt, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đã được các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm, tập trung đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả, phát huy được vai trò, tầm quan trọng của công nghệ thông tin vào công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong tình hình mới. Cạnh đó, góp phần triển khai nhanh chóng, chính xác, kịp thời các chủ trương, chính sách hỗ trợ của Đảng và pháp luật Nhà nước đến toàn thể Nhân dân và doanh nghiệp.
Xin trích lược hai tình huống được các luật gia, luật sư, các tư vấn viên pháp luật của Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) trực tiếp thực hiện như sau:
Thứ nhất: Chung cư không cho gửi xe điện có vi phạm pháp luật?
Qua theo dõi trên mạng xã hội lan truyền thông tin Ban quản lý chung cư Tân Phước (TP.HCM) bất ngờ ra thông báo cấm nhận giữ mọi loại xa điện trong hầm với lý do lo ngại cháy nổ từ pin. Quyết định này gây hoang mang cho cư dân. Theo đó, nhiều người mong muốn cần có biện pháp cấm đoán này quá cực đoan, làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người dùng xe điện. Một cư dân chia sẻ: “Tôi đi ô tô điện đã 2 năm nay, chưa gặp vấn đề gì. Hiện, chung cư không nhận giữ xe, chúng tôi biết gửi ở đâu? Không thể để xe qua đêm ngoài đường. Nếu lo cháy nổ thì nên kiểm soát việc sạc điện, sao lại cấm gửi xe?”.
Hiện nay, không có văn bản pháp luật nào cho phép ban quản lý chung cư hoặc chủ nhà trọ được quyền phân biệt hay cấm cư dân sử dụng, gửi giữ phương tiện hợp pháp như xe điện.
Qua sự việc, chung cư Tân Phước hoặc các khu nhà trọ thông báo từ chối nhận giữ toàn bộ xe điện, bao gồm ô tô điện, xe máy điện và xe đạp điện,…là trái quy định pháp luật. Trong bối cảnh Đảng và Chính phủ đang thúc đẩy chính sách chuyển đổi năng lượng xanh và phát triển giao thông xanh, động thái này càng đi ngược định hướng…
Có thể thấy, việc lo ngại về cháy nổ từ pin xe điện, nhất là ở các tầng hầm kín, không phải không có cơ sở khi thời gian qua từng xảy ra nhiều vụ cháy nghiêm trọng liên quan đến việc sạc xe điện thiếu an toàn. Thế nhưng, thay vì áp dụng biện pháp cấm triệt để, ban quản lý và chủ nhà trọ cần triển khai các giải pháp kỹ thuật và quản lý phù hợp như bố trí khu vực sạc riêng, trang bị hệ thống camera giám sát, lắp đặt phương tiện phòng cháy chữa cháy và cảnh báo cháy nổ, yêu cầu cư dân chỉ sử dụng sạc chính hãng, không sạc qua đêm và xây dựng nội quy gửi xe dựa trên phân loại rủi ro.
Với việc ra thông báo cấm gửi xe điện là không đúng pháp luật nhưng phần nào phản ánh tâm lý lo ngại thực tế của nhiều ban quản lý và chủ nhà trọ trước tình trạng hạ tầng điện chưa đồng bộ, việc sử dụng pin và sạc chưa đạt chuẩn vẫn phổ biến. Tuy nhiên, về lâu dài, Nhà nước cần sớm hoàn thiện hệ thống pháp lý, hỗ trợ kỹ thuật và triển khai lộ trình chuẩn hóa việc sử dụng xe điện, đồng bộ hóa hạ tầng để người dân an tâm vận hành và gửi giữ phương tiện của mình.
Thứ hai: Dừng xe quá vạch chờ đèn đỏ có bị xử phạt hay không?
Có thể thấy, một số người tham gia giao thông cho rằng khi dừng chờ đèn đỏ, xe đè vạch hoặc dừng chờ quá vạch nhưng chưa vượt qua cột đèn tín hiệu thì không thể bị coi là vượt đèn đỏ. Đây vẫn là hành vi vi phạm Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.
Trong đó, ở các nút giao thông đô thị, không khó để bắt gặp cảnh tượng hàng loạt chủ phương tiện tham gia giao thông dừng xe chờ đèn đỏ nhưng không đúng vị trí. Thay vì dừng lại phía sau vạch trắng theo quy định, nhiều xe máy và ô tô đã lấn lên phía trước cả mét, thậm chí đỗ cả vào vạch của người đi bộ.
Qua tham chiếu Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 đã quy định người tham gia giao thông đường bộ phải chấp hành báo hiệu đường bộ như sau: Hiệu lệnh của người điều khiển giao thông; Tín hiệu đèn giao thông; Biển báo hiệu đường bộ; Vạch kẻ đường và các dấu hiệu khác trên mặt đường; Cọc tiêu, tường bảo vệ, rào chắn, đinh phản quang, tiêu phản quang, cột Km, cọc H; Thiết bị âm thanh báo hiệu đường bộ.
Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 41:2024/BGTVT về Báo hiệu đường bộ, tín hiệu đèn màu đỏ là cấm đi, báo hiệu phải dừng lại trước vạch dừng. Nếu không có vạch dừng thì phương tiện phải dừng trước đèn tín hiệu theo chiều đi. Trường hợp không có vạch dừng thì vị trí đặt đèn tín hiệu gần nhất theo chiều đi mới được coi như là vạch dừng.
Đối với trường hợp vạch kẻ để dừng trước đèn tín hiệu, cần hiểu vạch ở đây có ý nghĩa như một hàng đinh, vượt qua là không tuân thủ đèn. Do đó, theo đúng quy định thì khi tín hiệu đèn màu vàng, xe phải dừng lại trước vạch dừng; trường hợp đang đi trên vạch dừng hoặc đã đi qua vạch dừng mà tín hiệu đèn màu vàng thì được đi tiếp. Tín hiệu đèn màu đỏ là cấm đi.
Tuy nhiên, các hệ thống camera giám sát giao thông ghi nhận chính xác vị trí phương tiện tại thời điểm đèn chuyển màu, bất kể người điều khiển có ý định tiếp tục di chuyển hay không. Đồng thời, tín hiệu đèn giao thông và vạch dừng là hai yếu tố đồng bộ, nhằm điều tiết trật tự giao thông tại ngã tư. Khi phương tiện dừng sai vị trí quy định, thì hậu quả gây ra có thể tương tự hành vi vượt đèn đỏ – thậm chí tiềm ẩn nguy cơ tai nạn.
Ngoài ra, việc dừng xe tùy tiện không đúng vạch quy định khi chờ đèn đỏ còn khiến cảnh quan giao thông lộn xộn, gây hiệu ứng tâm lý “bầy đàn”, một người đỗ thì người khác sẽ nghĩ tại sao tôi không được đỗ và khiến nhiều người khác cũng sẵn sàng vi phạm theo. Đây còn là nguyên nhân khiến nhiều giao lộ dù có đầy đủ tín hiệu đèn, vạch sơn phân làn, biển báo… vẫn xảy ra tình trạng chen lấn làn gây ùn tắc.
Do vậy, hành vi chỉ “nhích nhẹ” bánh xe chạm qua vạch cũng có đủ cơ sở để xử phạt hành chính đối với lỗi “không tuân thủ đèn tín hiệu giao thông”. Mức xử phạt đối với hành vi này sẽ nặng hơn gấp so với lỗi “không tuân thủ biển báo, vạch kẻ đường”.
Tại Nghị định 168 năm 2024 của Chính phủ thì việc dừng xe đè vạch hoặc phía trên vạch dừng, dù trước vị trí đặt đèn tín hiệu giao thông sẽ vẫn bị coi là vượt đèn đỏ và bị phạt như hành vi vượt đèn đỏ, với mức phạt là 4-6 triệu đồng đối với người điều khiển mô tô, xe máy, và 18-20 triệu đồng đối với người điều khiển ô tô. Ngoài ra, người điều khiển phương tiện còn bị trừ 4 điểm trên giấy phép lái xe.
Viện phó TT Viện IRLIE, ThS. Phạm Trắc Long – Giám đốc Trung tâm TVPLMS
